✍ . . چهارشنبه سوری
چهارشنبه سوری،یک جشن بهاری است که پیش از رسیدن نوروزبرگزار میشود مردم در این روز برای دفع شروبلا وبرآورده شدن آرزوهایشان برگزار میکنند.
یکی از آئین های سالانه و دیرینه ی ایرانیان جشن سوری، چهارشنبه سوری یا به عبارتی دیگر چارشنبه سوری است.
جشن سور از زمانهای بسیار دور درایران مرسوم بوده است.قبل از ورود اسلام به ایران هر سال ۱۲ ماه، وهر ماه ۳۰ روز بوده که هرکدام از این ۳۰ روز اسمی مشخص داشته است که بعد از ورود اسلام به ایران تقسیمات هفته نیزبه آن اضافه شد. در ایران باستان در پایان هر ماه جشن وپایکوبی با نام سور مرسوم بوده است.
نقل است که مختاربرای کشتن یزیدکه درشهر کوفه که اکثر آنان ایرانی بوده اند از این فرصت استفاده کرده ودر زمان همین جشن که مصادف با چهارشنبه بود یزید راقصاص نمود. بعد از گذشت چند سال بعد از ورود اسلام به ایران به آرامی جشن سور در ایران کم رنگ وبه آخرین چهارشنبه سال محدود شد. جشن سور از مراسم اصیل ایرانی است و منشا خارجی ندارد. آتش از عناصر چهارگانه است وتنها عنصری است که آلوده نمیشود به همین منظور از گذشته های بسیار کهن تاکنون این آداب مرسوم بوده است.
آخرین سه شنبه ی آخر سال را شب چهارشنبه سوری میگویند. شبی است که امروزه فقط بوته افروزی آن مانده است. این کار را عصر سه شنبه ی آخرسال که آخرش چهارشنبه است انجام می دهند. بدین ترتیب که کوپه های هیزم را روی هم می گذارند خورشید که غروب کرد هیزم را در حیاط خانه یا درکوچه یادر میدان باز آتش میزنند.
ظهور آتش بازی
آتش بازی در شب چهارشنبه سوری در زمان ناصرالدین شاه و به وسیله ی فرانسوی ها در ایران رواج پیدا کرد. در ابتدا فقط برای سرگرمی شاه این نمایش انجام میشد پس از آن مردم هم در این سرگرمی سهیم شدند و دستور نمایش آن در میدان توپ خانه صادر شد و مردم در آن جا به تماشای آتش بازی می ایستادند و کم کم به شکلی که امروزه اجرا می شود درآمد
بوته افروزی
در ایران رسم است که پیش از پریدن آفتاب، هر خانواده بوته های خار و گزنی را که از پیش فراهم کرده اند روی بام یا زمین حیاط خانه و یا در گذرگاه در سه یا پنج یا هفت "گله” کپه می کنند. با غروب آفتاب و نیم تاریک شدن آسمان، زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع می شوند و بوته ها را آتش می زنند. در این هنگام از بزرگ تا کوچک هر کدام سه بار از روی بوته های افروخته می پرند، تا مگر ضعف و زردی ناشی از بیماری و غم و محنت را از خود بزدایند و سلامت و سرخی و شادی را به هستی خود ببخشند. مردم در حال پریدن از روی آتش ترانه هایی میخوانند :
خاکستر چهارشنبه سوری،نحس است، زیرا مردم هنگام پریدن از روی آن، زردی و ییماری خود را، از راه جادوی سرایتی، به آتش می دهند و در عوض سرخی و شادابی آتش را به خود منتقل میکنند.
سرود "زردی من از تو ، سرخی تو از من "
در هر خانه زنی خاکستر را در خاک انداز جمع میکند، و آن را از خانه بیرون میبرد و در سر چهار راه، یا در آب روان میریزد. در بازگشت به خانه، در خانه را می کوبد و به ساکنان خانه میگوید که از عروسی می آید و تندرستی و شادی برای خانواده آورده است در این هنگام اهالی خانه در رابه رویش میگشایند. او بدین گونه همراه خود تندرستی و شادی را برای یک سال به درون خانه خود میبرد.
ایرانیان عقیده دارند که با افروختن آتش و سوزاندن بوته و خار فضای خانه را از موجودات زیانکار می پالایند و دیو پلیدی و ناپاکی را از محیط زیست دور و پاک میسازند. برای این که آتش آلوده نشود خاکستر آن را در سر چهارراه یا در آب روان می ریزند تا باد یا آب آن را با خود ببرد گرد آوردن بوته، آتش زدن و پریدن از روی آن و گفتن عبارت "زردی من از تو، سرخی تو از من” شاید مهمترین اصل شب چهارشنبه سوری است.
تحریف آیین چهارشنبه سوری
یافته های پژوهشی نشان میدهد که تمامی آیین ها و یادمان هایی که مردم ایران در هنگامه های گوناگون برپا می داشتند و بخشی از آنها همچنان در فرهنگ این سرزمین پایدار شده است،با منش ،اخلاق و خرد نیاکان ما در آمیخته بود و در همه آنها، اعتقاد به پروردگار، امید به زندگی، نبرد با اهریمنان و بدسگالان و مرگ پرستان، در قالب نمادها، نمایشها و آیینهای گوناگون نمایشی گنجانده شده بود.
رفتار خشونت آمیز و مغایر با عرف و منش جامعه نظیر آنچه که امروزه تحت نام چهارشنبه سوری شاهد آن هستیم،در هیچ کدام از این آیین ها دیده نمیشود. بهتر است بگوییم، کسانی که با منفجر کردن ترقه و پراکندن آتش سلامتی مردم را هدف می گیرند،با تن دادن به رفتاری آمیخته به هرج و مرج روحی ،آیین چهارشنبه سوری را تحریف کرده اند. پس امیدوارم دوستان عزیز با خواندن این مطالب، زیبایی این رسم کهن ایرانی را با انجام کارهای خطرناک واستفاده ازوسایل خطرناک آتشبازی خراب نکنند.
با امید به چهارشنبه سوری زیبا، فرهنگ ساز و به دور از هرگونه خطر
#مهدی_اسماعیلی_روانشناس_روانکاو_مشاور
#مرکز_روانشناسی_مشاوره_طلیعه_صبح
